Wybrane realizacje

Co warto wiedzieć na temat modernizacji instalacji elektrycznej?

Idealnym momentem do przeprowadzenia modernizacji instalacji elektrycznej jest remont mieszkania. Często stare rozwiązania nie radzą sobie ze wzrastającą liczbą odbiorników, zawodzą, kiedy podłącza się do nich nowoczesny sprzęt elektroniczny, ale także zagrażają bezpieczeństwu.

Wygodnie i zgodnie z przepisami

Choć w przepisach nie znajdziemy wyrażonego wprost wymogu przeprowadzenia modernizacji, właściciele lub administratorzy lokali zobowiązani są utrzymywać instalacje w należytym stanie technicznym. Konieczność unowocześnienia dotyczy w szczególności tych budynków, które powstały ponad 30 lat temu, zwłaszcza w wielorodzinnym budownictwie wielkopłytowym. Materiały użyte do ich wykonania, na przykład aluminiowe przewody, mocno się zestarzały. Niegdyś inaczej też szacowano zapotrzebowanie na energię. Liczba urządzeń elektrycznych w mieszkaniu wzrosła i stare kable o zbyt małym przekroju nie radzą sobie z dostarczaniem do nich energii. Obecnie spółdzielnie mieszkaniowe przeprowadzają wiele remontów w obrębie pionów, ale decyzja o modernizacji wewnątrz mieszkania należy do samego lokatora. Na to, że stała się ona niezbędna, wskazuje upalenie przewodów czy obniżenie poziomu napięcia w sieci - mówi Jan Strzałka, prezes krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

Problemy pojawiają się także w nowym budownictwie. Jednym z nich jest np. błędnie rozplanowanie gniazd lub wyłączników, skutkujące częstym "wyskakiwaniem" korków. W takiej sytuacji nie należy zwlekać z dostosowaniem domowych obwodów do zwiększonych potrzeb i bardziej restrykcyjnych norm, obowiązujących od wejścia Polski do w Unii Europejskiej.

Według przepisów, zmodernizowana lub nowa instalacja elektryczna wyposażona powinna być przede wszystkim w rozdzielnicę z modułami ochronnymi. Należy również zadbać o to, aby w obwodach występowały nie dwa, lecz trzy przewody, bowiem zgodnie z normą kabel ochronny oddziela się od zerowego. Ze względów bezpieczeństwa wszystkie przewody o przekroju do 10 mm2 muszą być miedziane, a nie aluminiowe.

Ocena tylko fachowca

Ocenę stanu instalacji, od którego uzależniony jest zakres prac, należy powierzyć uprawnionemu elektrykowi. Po sprawdzeniu stanu obwodów można przystąpić do ich modernizacji. W odróżnieniu od większości drobnych czynności remontowych, które można przeprowadzić samodzielnie, prace przy urządzeniach elektrycznych może wykonać jedynie specjalista-elektryk. Z racji tego, iż od jego wiedzy i kompetencji zależeć będzie nasze bezpieczeństwo i funkcjonalność instalacji warto nawiązać współpracę ze sprawdzonym fachowcem z uprawnieniami:

• do wykonywania instalacji elektrycznych do minimum 1 kV
• do wykonywania pomiarów odbiorczych instalacji elektrycznej
• do złożenia dokumentów w zakładzie energetycznym

Elektrykowi powinno się zlecić:

• ocenę stanu instalacji
• naprawę uszkodzonej instalacji

Wszystko się łączy w rozdzielnicy

Serce domowej instalacji mieści się w rozdzielnicy, wmurowanej zazwyczaj w tynk tuż przy drzwiach wejściowych. Zgodnie z przepisami nie montuje się już w niej tradycyjnych korków. Współczesna szyna instalacyjna zawiera nowoczesne urządzenia modułowe. Ze względu na fakt, iż może pomieścić jedynie określoną ich liczbę, przy wyborze tablicy rozdzielczej warto uwzględnić urządzenia, których możemy używać w przyszłości. Jeśli wymiana rozdzielnicy wymaga zdemontowania licznika, należy zawiadomić o tym miejscowy zakład elektryczny.

W tablicy rozdzielczej zbiegają się obwody elektryczne zasilające poszczególne odbiorniki energii (np. pojedyncze urządzenia dużej mocy) lub ich grupy (gniazdka, oświetlenie). Są one chronione wyłącznikami i ochronnikami. Z kolei urządzenia sterująco-sygnalizacyjne - np. kontrolki napięcia, panele sterujące ogrzewaniem elektrycznym lub wyłączniki zmierzchowe - pozwalają nam łatwiej kontrolować stan instalacji i automatyzują działanie urządzeń. Dokonując przeróbek warto pamiętać, aby opisać funkcje poszczególnych modułów i taką legendę przykleić na wewnętrznej stronie drzwiczek tablicy. W jej wnętrzu schować na wszelki wypadek latarkę i zapasowe baterie.

Od przeciążenia, porażenia i przepięcia

W nowoczesnej rozdzielnicy mieści się nie tylko główny wyłącznik prądu, ale także urządzenia, które dbają o bezpieczeństwo mieszkańców oraz instalacji elektrycznej. Jednym z nich jest wyłącznik nadprądowy typu S, stanowiący odpowiednik przestarzałych korków. W sytuacjach awaryjnych, np. kiedy kabel zasilający urządzenie zostanie uszkodzony i spowoduje zwarcie - odcina on obwód od zasilania. Wyłącznik zadziała także wówczas, kiedy podłączymy zbyt wiele urządzeń do jednej "złodziejki" i nastąpi przeciążenie linii oraz, niewidoczny dla nas, wzrost temperatury przewodu, zagrażający przepaleniem instalacji, a nawet wybuchem pożaru.

Skuteczną ochroną przed porażeniem zapewniają wyłączniki różnicowoprądowe, które mogą uratować nam życie w sytuacji dotknięcia kabla pod napięciem lub obudowy urządzenia, w którym doszło do uszkodzenia izolacji. Ich działanie polega na stałym porównywaniu prądu płynącego w przewodzie fazowym i neutralnym. Jeśli pojawia się różnica wskazująca na wystąpienie zagrożenia, zasilanie jest automatycznie odłączane nie później po 0,3 sekundy od zdarzenia. Wyłącznik zadziała również w przypadku przebicia, czyli przepływu prądu do masy, który stanowi efekt uszkodzenia izolacji przewodów czy zawilgocenia urządzeń elektrycznych. Aby jednak wyłącznik różnicowoprądowy działał prawidłowo musimy poddawać go regularnym testom. Skuteczność jego działania sprawdza się w bardzo prosty sposób, poprzez przyciśnięcie raz w miesiącu odpowiedniego przycisku. Takie postępowanie zapewni nam bezpieczeństwo oraz będzie skutecznym środkiem ochrony przed dotykiem bezpośrednim.

Warto wiedzieć, że zastosowanie wyłącznika różnicowoprądowego włączonego w dwu żyłowe instalacje starego typu, czyli pozbawione rozdzielnego przewodu ochronnego, nie jest skutecznym środkiem ochrony przed dotykiem pośrednim.

Jednym ze zjawisk, zagrażających domowym instalacjom są także przepięcia. Spowodowane zwykle uderzeniem pioruna, mogą w jednej chwili spowodować zniszczenie urządzeń elektrycznych. Skuteczną ochroną przed skutkami przepięć są ograniczniki oraz połączenia wyrównawcze. Ochronniki klasy B stanowią pierwszy stopień zabezpieczenia przed przepięciami wywołanymi wyładowaniami atmosferycznymi. Urządzenia klasy C obniżają przepięcia wstępnie ograniczone przez ograniczniki klasy B. Z kolei moduły klasy D stosowane są do ochrony urządzeń szczególnie wrażliwych na przepięcia, np. serwerów, sprzętu audio czy centralek alarmowych. Montowane są one już nie w rozdzielnicy, ale bezpośrednio przy urządzeniu, w gniazdku lub w puszce. Jeśli zdarza się, że podczas burzy przestaje działać Internet, wskazane jest, aby założyć również ograniczniki zabezpieczające sieci teleinformatyczne.

Modernizuj, gdzie wzrok nie sięga

Jak już wspomniano, zmodernizowana lub nowa instalacja zgodnie z obowiązującą normą musi należeć do trójprzewodowego systemu sieciowego TN-S. Najlepiej, jeśli składające się na nią przewody wykonane będą z miedzi, która ma dużo większą przewodność niż stosowane przed laty i szybko utleniające się aluminium. Niewątpliwą zaletą miedzianych kabli jest także możliwość podłączenia do sieci większej ilości odbiorników prądu niż w przypadku przestarzałej instalacji aluminiowej.

Przed rozpoczęciem remontu trzeba uwzględnić, że kable prowadzi się w tynku. Płaskie przewody podtynkowe układa się bezpośrednio w wykutych w ścianach bruzdach, a przewody o innym przekroju w rurkach osłonowych. Zaletą pierwszego rozwiązania jest możliwość wykonania płytszych rowków niż przy instalacji rurek. Na korzyść tych ostatnich przemawia jednak fakt, iż umożliwiają one późniejszą wymianę kabli bez konieczności kucia ścian. Przewody można też prowadzić już po wykończeniu ścian w kanałach lub listwach instalacyjnych. Jest to wygodne, gdy trzeba podłączyć niewielką liczbę nowych urządzeń. W listwach i kanałach mocowanych przy podłodze, wokół ościeżnic drzwi i okien można także zamontować gniazda wtyczkowe, łączniki lub oświetlenie miejscowe. (Artykuł pochodzi z: http://www.e-instalacje.pl/)

Choć w przepisach nie znajdziemy wyrażonego wprost wymogu przeprowadzenia modernizacji, właściciele lub administratorzy lokali zobowiązani są utrzymywać instalacje w należytym stanie technicznym.